Over Roemenië & Moldavië

Roemenië

1. Geschiedenis Wijnbouw

Roemenië is het grootste wijnland van Zuidoost-Europa. En toch vrij onbekend. Dit heeft in grote mate te maken met de communistische planeconomie tot 1990.

Toch heeft Roemenië een zeer oude wijnbouwtraditie. Volgens sommige legendes bestonden aan de Roemeense Oostkust ver voor onze jaartelling al zoveel wijngaarden, dat de Griekse wijngod Dyonisos hier geboren zou moeten zijn. Vast staat dat er al voor onze jaartelling een wijncultuur bestond en dat in de tijd van de Romeinen het gebied beroemd was om de rijkdom van de wijnbouw. Dit is niet verwonderlijk want de omstandigheden van bodem en klimaat zijn er zeer geschikt om er de druiven tot een ideale rijpheid te laten komen. De ondergrond bestaat immers uit chernozem oftewel zwarte aarde dat zich ontwikkelt in löss en zeer vruchtbare grond oplevert.

In de Middeleeuwen emigreerden Saksische volken naar het midden van Roemenië. Ze namen hun eigen druivenrassen mee, die tot op de dag van vandaag in deze regio verbouwd worden.

In de 17e eeuw bereikte de Roemeense wijnbouw een hoogtepunt. De Roemeense wijnen waren aan de Europese hoven en in kerkelijke kringen heel goed bekend. De Oostenrijkse keizer had er zelfs zijn eigen wijngaarden. Een groot deel van het huidige Roemenië maakte toen immers deel uit van het Oostenrijks-Hongaarse Keizerrijk.

In de 19e eeuw onderhield Roemenië innige banden met Frankrijk. Franse wijnmakers introduceerden Franse wijnstokken en deelden hun geheimen met de plaatselijke wijnboeren. Nadat de druifluis de Europese wijngaarden grotendeels vernietigde, werden de Roemeense wijngaarden dan ook voor een belangrijk deel herplant met Franse wijnstokken zoals de Pinot Noir, Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay en Sauvignon Blanc.

Een groot deel van het huidige Roemenië, waaronder Transsylvanië, behoorden tot de Eerste Wereldoorlog tot Hongarije. Nog steeds zijn hier veel etnisch Hongaren te vinden, die tot op de dag van vandaag Hongaars spreken. Ook in de wijn is deze invloed te herkennen. Typisch Hongaarse druivenrassen als de Furmint en de Kadarka zijn in deze gebieden op redelijk grote schaal aangeplant.

Na de wereldoorlogen en opeenvolgende dictaturen in de 20ste eeuw raakte de wijnbouw in verval. Deze abrupte achteruitgang werd veroorzaakt door verwaarlozing van de wijngaarden en gammele productiemiddelen tijdens het communistische regime. Het land produceerde in die periode grote hoeveelheden zoete wijn voor ‘broeder’volkeren, met voorop de Sovjet Unie en Ukraine. Kwantiteit ging voor kwaliteit.

1989 (de val van dictator Ceausescu) markeerde het begin van grote veranderingen. De collectieve boerderijen werden ontmanteld. Wijngaarden werden teruggegeven aan de oorspronkelijke eigenaren.

Na de omwenteling zijn verscheidene voormalige staatswijnbedrijven samenwerkingsverbanden aangegaan met buitenlandse wijnconcerns. Nu wordt er weer volop in de wijnindustrie geïnvesteerd met als gevolg sterk verbeterde producten, die door de uitstekende prijs/kwaliteitsverhouding zeer aantrekkelijk zijn. Ongeveer 335.000 hectare zijn met wijnstokken beplant. Ruim een miljoen mensen zijn werkzaam in de wijnbouw.

De internationale wijnpers is lovend over de kwaliteit van de wijnen die de laatste paar jaar worden geproduceerd in Roemenie. “Van alle wijngebieden rond de Zwarte Zee en in de Balkan is Roemenie HET land waarvan we het grootste potentieel kunnen verwachten”, schrijft Hugh Johnson in zijn befaamde ‘Wijnatlas’.
Momenteel is Roemenie een van de 10 grootste wijnproducenten ter wereld.

Met maar liefst 88000 ha. die tussen 2007 en 2013 heraangeplant werd met steun van het EAGF (247 Mio EUR) zijn er nu 33 DOC's, verdeeld over ongeveer 140 domeinen.

De toekomst ziet er veelbelovend uit !

 

2. Situering

 

Roemenië is een land dat gelegen is in Zuid-Oost Europa en wordt begrensd door Hongarije, Moldavië, Oekraïne, de Zwarte Zee, voormalig Joegoslavië en de Donau aan de grens met Bulgarije. De bergketens van de Karpaten en de Transsylvanische Alpen verdelen het land in een noord-westelijk berggebied en in een zuid-oostelijke laagvlakte. Roemenië heeft een gematigd continentaal landklimaat met een lang en zacht voor- en najaar, ideaal voor een goede rijpheid van de druiven zonder te alcoholisch, jammy of saai te worden.
In het zuiden en in het oosten, aan de Zwarte Zee telt men meer zonuren dan bij ons.

De Roemeense wijngebieden liggen door het hele land en dat is vrij uniek te noemen. In het noorden en oosten van Transsylvanië en Maramures wordt voornamelijk witte wijn geproduceerd. De bergketen De Karpaten is de natuurlijke grens van alle wijngebieden. In het zuiden wordt hoofdzakelijk rode wijn gemaakt.

Er zijn in Roemenië veel buitenlandse beleggers en bedrijven die landbouwgrond in hun bezit hebben. Italië is daarbij één van de grootste investeerders.

De Transsylvanische Hoogvlakte (9.000 à 12.000 ha)

Verborgen in de hoge, maar beschermde binnenbocht van de Karpaten, in het midden en noorden van Roemenië, ligt dit land van de witte wijn. Na een lang groeiseizoen kunnen hier wijnen met verfijning en veel aroma worden geproduceerd. Deze regio maakt uitsluitend witte wijn, omdat ze hoger gelegen en kouder is dan de overige Roemeense wijnstreken. Feteasca Alba, Feteasca Regala, Riesling Italico geven hier een grote opbrengst en leveren lichtere, fijnere, meer geurige en frissere wijntypen dan elders.

De kwalitatief beste wijnen komen hier van de Sauvignon Blanc, Pinot Gris en (Gewürz)Traminer (in Roemenië altijd Traminer of Traminer Roz op het etiket, maar op de etiketten voor de export staat meestal wel Gewürztraminer). Als ze goed behandeld en nog jong zijn, smaken ze karakteristiek en vertonen ze elegantie plus lengte. De naar lavendel geurende Muscat (Ottonel) is hier eveneens in zijn element. De binnenlandse markt en de traditionele afnemers in Polen en Duitsland geven de voorkeur aan halfdroge tot zoete wijnen. Daarom beëindigt men de gisting van deze wijnen soms voortijdig, maar meestal zullen ze vlak voor het bottelen worden gezoet. Jidvei is de een van de grootste domeinen (2640 ha) en bottelcentra van de regio.

Muntenia en Oltenia (80.000 à 100.000 ha)

Dit zouden eigenlijk twee gebieden moeten zijn.

De oostelijke helft is Muntenia, dat de vlakte van Boekarest omvat — waar niet overal wijn wordt geproduceerd — en de opvallende wijnzone langs de zuidoostelijke rand van de uitlopers van de Karpaten, in de kern waarvan de ruim zeventig kilometer lange Dealu Mare ligt. Deze heuvelrug loopt helemaal naar het westen tot Stefanesti aan de Arges. Daarachter ligt Oltenia, dat een ruig, heuvelachtig land is, met uitzondering van de vlakte ten zuiden van Craiova. Twee zijrivieren, de Olt en de Jiu, voeren het water door dit gebied af van de Karpaten naar de Donau. Het verst naar het zuidwesten, bij Severin, liggen wijngaarden op rivierterrassen met uitstekende mogelijkheden. De meest oostelijke wijngaarden volgen gewoon de bocht van de oostelijke hellingen van de Karpaten, om de hoek tot in het zuiden tegenover de Dealu Mare, die van Buzau tot Ploiesti loopt.

De graduele overgang in de nadruk van wit naar rood eindigt hier in wat ongetwijfeld de meest klassieke streek is voor rode wijnen van Roemenië. Massa’s goede Merlot, redelijke hoeveelheden Cabernet Sauvignon, Pinot Noir en Burgund Mare, plus niet te vergeten Feteasca Neagra en zelfs wat Sangiovese maken dit gebied tot een magneet voor jagers op kwaliteitswijnen. De druiven rijpen tot een alcohol-potentieel van 11 à 13,5%, behouden een mooi niveau van natuurlijk, evenwichtig zuur, en geven zowel een goede kleur als vaak sterke, karakteristieke aroma’s.

Veel rode wijn wordt hier in oude houten vaten of budanes gedaan. De betere soorten — die met veel extract — doorstaan deze beproeving en vormen heel zachte tannines. Soms kan er een zweem restsuiker in de wijn blijven, voor een rode wijn heel ongewoon. Er groeien ook witte druiven, maar afgezien van de grote akkers met Tamâioasa en de kleinere met grasa van het onderzoeksstation Pietroasa, worden de meeste gebruikt voor regionale wijnen. De gebruikers lengen ze aan met koolzuurhoudend water (Spritz) en drinken ze met volle teugen. Stefanesti, Draganesti, Dambovita en de meer noordelijke, heuvelachtige gedeelten van Craiova en Severin hebben allemaal wijngaarden met uitstekende mogelijkheden. 

  

3. Druivenrassen

De Roemeense wijngaarden liggen verspreid over het land.

Witte wijnen komen vooral uit het Noorden, rode uit het Zuiden (zie kaartje boven). Dankzij nauwe betrekkingen met Frankrijk zijn de Cabernet Sauvignon en de Merlot op grote schaal aangeplant. Ook de witte Welsch Riesling (in Roemenië  :Italian Riesling), Aligoté en Pinot Gris komen veel voor.

Zoals vaak in Oost-Europa zit de echte originaliteit in de lokale druiven: Feteasca Neagra (zwarte maagd/meisje) genereert rode wijnen van wereldklasse; Feteasca Alba (witte maagd/meisje) is de Chardonnay van Roemenië, en met Cotnari zit je goed voor één van de mooiste zoete wijnen ter wereld. Andere exotische namen zijn Feteasca Regala, Negru de Dragasani, Kardarka, Tamaioasa, Furmint, enz.

Roemenië heeft een naam hoog te houden als het gaat om zoete dessertwijnen. In het wijndistrict Cotnari wordt een zoete dessertwijn geproduceerd, die in de 18de eeuw tot de meest populaire van Europa behoorde. De Graša de Cotnari, genoemd naar de gelijknamige druif, stond als ‘de koning onder de Roemeense wijnen’. Hij wordt nog wel gemaakt, maar is internationaal in de vergetelheid geraakt.

 

4. Wetgeving

De Roemeense wijnwetgeving doet Duits aan, want men kent er voor zoete witte wijnen klasse-aanduidingen die men kan vertalen als Spätlese, Auslese en Trockenbeeren Auslese.
De stijl van de droge witte en rode wijnen is echter Frans. Naast inheemse druivenrassen en druivenrassen die men elders op de Balkan aantreft, zijn er veel Franse aangeplant.

Roemenië hanteert sedert 1998 een door de Europese Unie erkende classificatie voor kwaliteitswijnen en een systeem van herkomstbenaming (DOC: Denumire de Origine Controlata).

De wijnbouw beslaat 2,8% van de totaal bebouwbare landbouwoppervlakte in Roemenië.

VM – tafelwijn
VMS – superieure tafelwijn
VS – vin de pays

DOC - Hogekwaliteitswijnen met herkomstbenaming en kwaliteitsgraden (min. 180 gr suiker) nog eens onderverdeeld in:

* DOC-CMD - Hogekwaliteitswijnen met herkomstbenaming en kwaliteitsgraden -
geoogst op volle rijpheid, min. 187 gr suiker;

* DOC-CT - Hogekwaliteitswijnen met herkomstbenaming en kwaliteitsgraden – late oogst, min. 220 gr suiker;

* DOC-CSB - Hogekwaliteitswijnen met herkomstbenaming en kwaliteitsgraden - geoogst als de druiven uitgedroogd zijn, min. 240 gr suiker en edelrot.


Republiek Moldavië

 

Moldavië (officieel: Republika Moldova) - niet te verwarren met de provincie Moldova in Roemenië -  is een republiek in Oost-Europa met als hoofdstad Chisinau, heeft een totale oppervlakte van 33.700 km² en is daarmee de op een na kleinste voormalige Sovjet-Republiek. Moldavië grenst in het noorden, oosten en zuiden aan de Oekraïne (939 km) en in het westen aan Roemenië (450 km). De westgrens met Roemenië wordt gevormd door de Proet-rivier (een zijrivier van de Donau), de oostgrens door de Dnjestr- rivier. 

Moldavië heeft ca. 4.432.000 inwoners. Dat betekent dat de bevolkingsdichtheid ca. 131 mensen per km2 bedraagt. Moldavië is daarmee het dichtst bevolkte gebied van de voormalige Sovjet-Unie.Het land is opgedeeld in 4 wijnregio's: Valul lui Traian (zuidwesten), Stefan Voda (zuidoosten), Codru (centrum) en Balti (noorden), waarvan de eerste 3 een DOC hebben.

Moldavië heeft alles wat je als wijnland kan wensen, meer nog dan Roemenië. De bodem, een ideaal klimaat (gematigd continentaal), verkoeling van de Zwarte Zee én eeuwenoude ervaring. De Moldavische wijnbouw is één van de oudste ter wereld (> 5000 jaar) en kende al hoogtepunten in de 14e-15e eeuw. In de 19e eeuw bereikte ze haar top. De wijnboeren werden actief gesteund door de regering. Wijnboeren maakten internationaal furore. De reputatie van Moldavië als producent van zeer verfijnde wijnen was daarmee gevestigd.

De Moldavische wijnen blijven nieuwe markten veroveren, dit uitgelezen wijnland ooit de kleinste Sovjetrepubliek na de aanhechting door Moskou, maar evenzeer een stukje betwist Roemeens grondgebied, het deelt trouwens met Roemenië eenzelfde taal, biedt nu moderne wijnen aan, met een geschiedenis die teruggaat tot 3000 voor Christus.

Ruim 15% van de beroepsbevolking is betrokken bij de wijnproductie of de diensten die daaruit voortvloeien, een unieke verhouding in de wijnwereld. Moldavië heeft de hoogste dichtheid van de wijngaarden ter wereld en… de grootste wijnkelders met indrukwekkende ondergrondse galerijen! Moldavië telt 187 geregistreerde domeinen waaronder 68 wijnbouwers met gemiddeld 220 ha oppervlakte. Van de 74.200 hectare aan wijnstokken die bestemd zijn voor de wijnproductie, zijn ondertussen 1062 ha beplant met inheemse druivenrassen (+15% in 2018).

Na jaren onder het juk van de Sovjet-Unie is van deze reputatie niet veel over, maar Moldavië timmert langzaam maar zeker op de weg terug. Aangetrokken door de voor wijnbouw ideale klimatologische omstandigheden trokken diverse buitenlandse investeerders en deskundigen kort na de Moldavische onafhankelijkheid in 1989 het land in. Tegenwoordig zijn er meer dan 120 wijnbedrijven actief in Moldavië en is ongeveer een tiende van het land bedekt (112000 ha) met wijngaarden. Geen enkel ander Europees land komt maar in de buurt van dit hoge percentage.

Het nationaal bureau voor wijngaarden en wijnen, opgericht in 2013 verzorgt de promotie maar ijvert evenzeer voor de constante kwaliteitsverbetering om aan de internationale vraag te beantwoorden. Het ondersteunt evenzeer het onderzoek naar de mogelijkheden van de traditionele druivensoorten de nu vaak met internationale rassen worden gemengd. 

Wijnbouwers die door het nationaal bureau zijn erkend, betalen een jaarlijkse promotiebijdrage berekend op basis van hun productie. De Moldavische overheid betaalt een evenwaardig bedrag. Hierdoor kunnen nieuwe buitenlandse markten worden aangeboord maar ook de bestaande markten worden ondersteund. België behoort samen met Nederland en Denemarken tot de geselecteerde markten. De impact van deze promoties zal pas eind 2020/begin 2021 zichtbaar zijn. België oogt alleszins beloftevol met een weliswaar kritisch privé publiek maar ook een veeleisende horecasector die alvast enkel topwijnen in de armen heeft gesloten.

De witte wijnen vertegenwoordigen 55% van de productie. De belangrijkste druivensoorten volgens hun belangrijkheid zijn Aligoté, Sauvignon en Chardonnay, voor de rode wijnen zijn dit Cabernet Sauvignon, Merlot en Pinot Noir. De inheemse druivenrassen zijn voor wit Feteasca alba/regala en voor rood Rara neagra, Feteasca neagra, Saperavi, Viorica rood.

De diverse inspanningen hebben de voorbije jaren voor een ware revolutie gezorgd. Moldavië is een commercieel dynamisch wijnland, in 2018 werden maar liefst 56 miljoen flessen geëxporteerd, een stijging van 11% tov 2017. Dit zowel voor ‘moderne’ wijnen als voor ‘authentieke’ wijnen die zijn geworteld in de lange en rijke wijngeschiedenis van het land. De vele onderscheidingen die tijdens internationale wedstrijden werden behaald zijn een bewijs van de kwaliteit van de wijnen. De belangrijkste exportmarkten in waarde zijn Roemenië, China, Tsjechië, Polen, Rusland, Kazachstan, Oekraïne, Polen, Canada, Wit-Rusland en de VS.

Tijdens een symposium in Brussel waarop de Moldavische wijnbouw, het cultureel erfgoed en de grote verscheidenheid aan wijnen in het daglicht werden gesteld, presenteerden een 10-tal wijnhuizen hun productie, een 5-tal heeft reeds een Belgische verdeler (Tezauro). 

Veel van de Moldavische wijngaarden zijn aangepland met bekende, Franse druiven. Slechts enkele inheemse rassen worden verbouwd zoals de Rara Neagra, Viorica, Feteasca Alba & Feteasca Neagra. Dit in tegenstelling tot Roemenïe die veel meer unieke eigen druivenrassen telt.

Tezauro verdeelt o.a. de wijndomeinen Purcari, Gitana, Fautor, Apriori, Cricova, Carpe Diem, Asconi en Cuza Winery in België.

Meer info over Moldavië kan je vinden op de website: www.wineofmoldova.com

WHAT WINE DOES MOLDOVA MAKE?

Moldova has 112,000 hectares of vineyards planted with over 50 types of wine grape varieties, 10% of which are local varieties, 17% are Caucasian, and 73% are European varieties.

Local varieties include Fetească albă, Fetească regală, Rară neagră, Fetească neagră, Plavai and Busuioacă albă.

Introduced varieties include Chardonnay, Sauvignon blanc, Aligoté, Pinot gris, Pinot blanc, Riesling, Traminer, Muscat, Silvaner, Müller-Thurgau, Rkatsiteli, Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot noir, Malbec, Saperavi and Gamay.

WHAT WINE IS MOLDOVA FAMOUS FOR?

Moldova is perhaps most famous for Rară neagră (a red grape variety), Fetească albă (a white grape variety) and Fetească neagră (a red grape variety). These three varieties are all native to Moldova.

INTERESTING FACTS ABOUT MOLDOVAN WINE

Moldovans like to think that the shape of the country resembles a bunch of grapes dropped onto the map.

Moldova is a small country with around 3.5 million citizens, yet around 250,000 people earn a living from wine.

Moldova has more grape vines per capita than anywhere else in the world – over 7% of agricultural land!

MOLDOVAN ICE WINE

Ice wine is a type of dessert wine produced from grapes that have been frozen while still on the vine. The sugars and other dissolved solids do not freeze, but the water does, allowing for a more concentrated grape juice to develop. The grapes’ must is then pressed from the frozen grapes, resulting in a smaller amount of more concentrated, very sweet wine. With ice wines, the freezing happens before the fermentation, not afterwards.

 

 

Trustpilot